12 Mart 2023 tarih ve 32130 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ilgili 5 ve geçici 1’inci maddesi kapsamında matrah ve vergi artırımı uygulamasını düzenlemektedir. Matrah ve vergi artırımı düzenlemesi kapsamında i) Gelir Vergisi, ii) Kurumlar Vergisi, iii) Gelir/Kurumlar Vergisi Stopajları ve iv) Karma Değer Vergisi ele alınmaktadır.
Yıllık gelir veya kurumlar vergisi beyannamesi vermek mecburiyetinde olan gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri ile katma değer vergisi mükellefleri 2018, 2019, 2020, 2021 ve 2022 takvim yılları için matrah artırımı ve vergi uygulamasından yararlanabileceklerdir. Öte yandan, hizmet erbabına ödenen ücretlerden, serbest meslek ödemelerinden, yıllara sari inşaat ve onarım işlerine ait ödemelerden, kira ödemelerinden kar payı ödemelerinden, çiftçilerden satın alınan zirai mahsuller ve hizmetler için yapılan ödemelerden, esnaf muaflığından yararlananlara yapılan ödemelerden gelir veya kurumlar vergisi tevkifatı yapmakla sorumlu lanlar da bu ödemelerine ilişkin olarak bu yıllarla ilgili vergi artırımında bulunabileceklerdir.
Vergi İncelemelerine etkisi
- Kanun kapsamında uygulanan matrah ve vergi artırımı sonucunda, yararlanılan yıllar için herhangi bir inceleme ve tarhiyat yapılamayacaktır.
- Matrah ve vergi artırımından yararlanılması Vergi Usul Kanunu kapsamında kaçakçılık suçlarının işlendiğinin tespitine ve ilgili kamu davasının açılmasına engel teşkil etmeyecektir.
- Yararlanılan dönemler için “sonraki dönemlerde devreden KDV” yönünden ve vergi incelemesi engellenmemektedir. Ancak bu incelemelerde artırımda bulunulan dönemler için tarhiyat önerilmeyecek olup, elde edilen bulgular matrah artırımı kapsamında olmayan dönemlerde yapılacak tarhiyatlar için kullanılabilecektir. Ayrıca, yararlanılan dönemler için iade hakkı doğuran işlemlerden ya da ihraç kaydıyla teslimlerden doğan iade ve terkin taleplerine veya müteselsil sorumluluk kapsamındaki işlemlere ilişkin olarak vergi incelemesi inceleme ve/veya tarhiyat yapılabilecektir.
- Matrah artırımında bulunan mükelleflerin yıllık gelir ve kurumlar vergisine mahsuben daha önce ödemiş oldukları vergilerin iadesi ile ilgili taleplerine ilişkin inceleme ve tarhiyat hakkı saklıdır.
- i) Gelir Vergisi Matrah Artırımı
i.i) Artış Oranı
2018,2019, 2020, 2021 ve 2022 takvim yıllarına ilişkin olarak verilen yıllık gelir vergisi beyannamelerinde yer alan vergi matrahlarının aşağıda gösterilen oranlardan az olmamak üzere artırımda bulunulması gerekecektir.
| Takvim Yılı | Artış Oranı |
| 2018 | %35 |
| 2019 | %30 |
| 2020 | %25 |
| 2021 | %20 |
| 2022 | %25 |
i.ii) Asgari Matrah Artış Tutarı
İlgili dönemler için verilmiş beyanname üzerinde matrah bulunmaması veya hiç beyanname verilmemiş olması durumunda yapılacak artırım tutarları mükellefler özelinde bir ayrıma tabi tutulmuş olup gerekli asgari tutarlara aşağıdaki gibidir:
| Mükellef | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 |
| Ticari veya zirai kazancı bilanço esasına göre tespit edilen gelir vergisi mükellefleri ile serbest meslek erbabı | 94.000 TL | 99.600 TL | 105.800 TL | 112.400 TL | 200.000 TL |
| Ticari veya zirai kazancı işletme hesabı esasına göre tespit edilenler | 63.800 TL | 66.400 TL | 70.500 TL | 75.000 TL | 105.000 TL |
| Gelirleri sadece basit usulde tespit edilen ticari kazançtan ibaret olanlar | 9.400 TL | 9.960 TL | 10.580 TL | – | – |
| Gelirleri sadece gayrimenkul sermaye iradından ibaret olanlar | 37.600 TL | 39.840 TL | 42.320 TL | 44.960 TL | 80.000 TL |
| Yukarıda sayılanlar dışında kalan mükellefler | 63.800 TL | 66.400 TL | 70.500 TL | 75.000 TL | 105.000 TL |
i.iii) Özellikli Durumlar
Matrah ve vergi artırımından yaralanacak mükelleflerin 2022 yılı için bu uygulamadan yararlanabilmesi için bu yıla ilişkin gelir vergisi beyannamesinin verilmiş olması ve bu beyannamede beyan edilen vergiye esas matrahın, 2021 takvim yılında beyan edilen matrahın %122,93 oranında artırılması suretiyle bulunan tutar ile 2022 takvim yılı üçüncü geçici vergilendirme döneminde beyan edilen matrahın %40 oranında artırılması suretiyle bulunan tutarın yüksek olanından az olmaması şartı aranmaktadır.
2022 takvim yılına ilişkin olarak; üçüncü geçici vergilendirme dönemine ait gelir vergisi beyannamesinin verilmemiş olması halinde; ikinci geçici vergilendirme dönemi beyannamesinde beyan edilen matrahın %100 oranında artırılması suretiyle bulunan tutar; sadece birinci geçici vergilendirme dönemi beyannamesinin verilmiş olması halinde de bu beyannamede beyan edilen matrahın %300 oranında artırılması suretiyle bulunan tutar yapılacak kıyaslama açısından dikkate alınacaktır.
- ii) Kurumlar Vergisi Matrah Artırımı
ii.i) Artış Oranı
2018, 2019, 2020, 2021 ve 2022 takvim yıllarına ilişkin olarak verilen yıllık kurumlar vergisi beyannamelerinde yer alan vergi matrahlarının aşağıda gösterilen oranlardan az olmamak üzere artırımda bulunulması gerekecektir.
| Takvim Yılı | Artış Oranı |
| 2018 | %35 |
| 2019 | %30 |
| 2020 | %25 |
| 2021 | %20 |
| 2022 | %25 |
ii.ii) Asgari Matrah Artış Tutarı
İlgili dönemler için verilmiş beyanname üzerinde matrah bulunmaması veya hiç beyanname verilmemiş olması durumunda yapılacak artırım tutarları mükellefler özelinde bir ayrıma tabi tutulmuş olup gerekli asgari tutarlara aşağıdaki gibidir:
| Takvim Yılı | Asgari Tutar |
| 2018 | 200.000 TL |
| 2019 | 215.000 TL |
| 2020 | 230.000 TL |
| 2021 | 260.000 TL |
| 2022 | 500.000 TL |
ii.iii) Özellikli Durumlar
Mükelleflerin 2022 takvim yılına yönelik matrah artırımında bulunabilmesi için bu yıla ilişkin kurumlar vergisi beyannamesinin verilmiş olması ve bu beyannamede beyan edilen vergiye esas tutarın; 2021 takvim yılında beyan edilen matrahın %122,93 oranında artırılması suretiyle bulunan tutar ile 2022 takvim yılı üçüncü geçici vergilendirme döneminde beyan edilen matrahın %40 oranında artırılması suretiyle bulunan tutarın yüksek olanından az olmaması şarttır.
2022 takvim yılına yönelik olarak, üçüncü geçici vergilendirme dönemine ait kurumlar vergisi beyannamesinin verilmemiş olması halinde; ikinci geçici vergilendirme dönemi beyannamesinde beyan edilen matrahın %100 oranında artırılması suretiyle bulunan tutar; sadece birinci geçici vergilendirme dönemi beyannamesinin verilmiş olması halinde de bu beyanname de beyan edilen matrahın %300 oranında artırılması suretiyle bulunan tutar yapılacak kıyaslama açısından dikkate alınacaktır.
iii) Gelir/Kurumlar Vergisi Stopajları Matrah Artırımı
Mükellefler gelir(stopaj) veya kurumlar (stopaj) vergisini artırma yoluyla kendileri nezdinde söz konusu vergiyi ödemeyi kabul ettikleri yıllara dair bu vergiler dolayısıyla inceleme ve tarhiyat ile karşılaşmazlar.
-Gelir Vergisi Kanunun 94’üncü maddesi kapsamında, ücret ödemeleri, serbest meslek ödemeleri, yıllara yaygın inşaat işleri istihkak bedelleri, kira ödemeleri, kar payı ödemeleri, çiftçilere yapılan ödemeler, esnaf muaflığından yararlananlara yapılan ödemeler kapsam dahilindedir.
-Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 15’inci maddesi kapsamında yıllara yaygın inşaat işleri istihkak bedelleri, kooperatiflere ödenen kira bedelleri ve kar payı ödemeleri kapsam dahilindedir.
-Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 30’uncu maddesi uyarınca, yıllara yaygın inşaat işleri istihkak bedelleri ile kar payı ödemeleri kapsam dahilindedir.
Kapsam dahilinde bu sayılan ödemelerin gayrisafi tutarlarının yıllık toplamı üzerinden yapılacak artırım tutarları aşağıdaki gibidir:
| Takvim Yılı | Ücret, Serbest Meslek, Kira, Kar Payı Ödemeleri Artış Oranı | Yıllara Yaygın İnşaat İşleri İstihkaklarında Artış Oranı |
| 2018 | %6 | %1 |
| 2019 | %5 | %1 |
| 2020 | %4 | %1 |
| 2021 | %3 | %1 |
| 2022 | %2 | %1 |
- iv) Katma Değer Vergisi Matrah Artırımı
Mükellefler tarafından ilgili yıllara dair her bir döneme ilişkin verdikleri 1,3 veya 4 No.lu KDV beyannamelerinin “hesaplanan katma değer vergisi” satırlarında yer alan tutarların yıllık toplamı üzerinden aşağıda belirtilen oranlarda artırım yaparak matrah artırımı uygulamasından yararlanabilirler.
| Takvim Yılı | Artış Oranı |
| 2018 | %3 |
| 2019 | %3 |
| 2020 | %2,5 |
| 2021 | %2 |
| 2022 | %2 |